|
Tłumaczenie ze strony: http://www.petplace.com/dogs/hypothyroidism-in-dogs/page1.aspx
Niedoczynność tarczycy u psów
Rozdział: Przegląd ogólny
Niedoczynność tarczycy jest chorobą tarczycy, gruczołu w kształcie motyla położonego w szyi tuż poniżej krtani. Gruczoł ten jest odpowiedzialny za produkcję i wydzielanie hormonu tarczycowego (tyroksyny), który oddziałuje na niemal wszystkie układy organizmu. Tyroksyna jest hormonem, który jest głównie odpowiedzialny za regulowanie tempa metabolizmu wielu różnych tkanek w organizmie. W niedoczynności tarczycy wytwarzane jest za mało tyroksyny, co powoduje spowolnienie metabolizmu tych tkanek.
Niedoczynność tarczycy jest najczęstszym endokrynologicznym (hormonalnym) zaburzeniem u psów i często rozwija się w wieku od 4 do 10 lat. Zwykle dotyka kastrowanych samców i sterylizowanych suk. Różnorodne rasy psów cierpią na tę chorobę, takie jak golden retriever, doberman pinczer, chart, seter irlandzki, jamnik, sznaucer miniaturowy, dog niemiecki, pudel i bokser. Choroba występuje również u mieszańców i w wielu innych rasach.
Niedoczynność tarczycy można podzielić chorobę z przyczyn pierwotnych i wtórnych. W większości przypadków niedoczynność jest pierwotna, co oznacza, że występuje zniszczenie gruczołu tarczycy z powodu zapalenia, zwyrodnienia lub nacieku z guza. Uważa się, że zapalenie tarczycy jest spowodowane przez własny system immunologiczny psa. Wtórna niedoczynność tarczycy rozwija się, gdy inne czynniki powodują, że tarczyca produkuje mniej tyroksyny. Przykładami mogą być choroby obszarów mózgu regulujących czynności tarczycy, zniszczenia tarczycy przez radioterapię, chirurgiczne usunięcie tarczycy lub stosowanie pewnych leków, które wpływają na czynności tarczycy.
Przyczyny
- Limfocytowe zapalenie tarczycy jest zapaleniem gruczołu tarczycowego, które powstaje, gdy układ odpornościowy atakuje gruczoł przez pomyłkę. Zwiększona skłonność do tej choroby występuje u seterów angielskich, bokserów, spanielów bretońskich, dalmatyńczyków i innych psów rasowych.
- Samoistny zanik pęcherzyków jest zwyrodnieniem tarczycy bez objawów zapalenia. Przyczyna tego stanu jest nieznana, ale może odzwierciedlać ostatni etap zapalenia tarczycy.
- Guz tarczycy (nowotwór) jest niepospolitą przyczyną niedoczynności tarczycy. O ile guz nie zaatakuje obu płatów tarczycy, w wyniku czego gruczoł zostałby gruntownie zniszczony, produkcja hormonu zazwyczaj pozostaje w normie.
- Niedobór jodu w diecie jest rzadką przyczyną niedoczynności tarczycy. Większość będących w handlu karm dla psów zawiera odpowiedni poziom jodu.
- Karłowatość, rzadka wada wrodzona u psów, która powstaje, gdy podwzgórze w mózgu nie wytwarza wystarczającej ilości hormonu tyreoliberyny (TRH) uwalniającego w przysadce mózgowej hormon tyreotropiny (TSH), lub gdy przysadka mózgowa nie wytwarza wystarczającej ilości TSH - hormonu regulującego funkcję tarczycy. Choroba ta została zdiagnozowana u sznaucerów olbrzymich i bokserów.
- Nowotwory i inne choroby przysadki mózgowej mogą również prowadzić do niedoboru hormonu tyreotropowego.
- Chirurgiczne usunięcie tarczycy (thyroidectomia) powoduje niezdolność do wytwarzania tyroksyny. Thyroidectomia jest najczęściej wykonywana w celu usunięcia guza tarczycy u psów.
- Radioterapia i leczenie guzów tarczycy radioaktywnym jodem może być również przyczyną niedoczynności tarczycy.
- Stosowanie niektórych leków, zwłaszcza antybiotyków zawierających sulfonamidy, wpływa na aktywność tarczycy, co może skutkować niską wydajnością tyroksyny. Ta forma niedoczynności tarczycy może być przejściowa , ponieważ gruczoł może odzyskać sprawność po zaprzestaniu podawania leków.
Na co zwracać uwagę
Niedobór hormonów tarczycowych wpływa na funkcje metaboliczne wielu narządów. W rezultacie, objawy kliniczne są zwykle zmienne, niespecyficzne i rozwijają się dość wolno. Choć nie ma jednego objawu, który umożliwiłby diagnozę, kombinacja kilku oznak może wzbudzić podejrzliwość lekarza weterynarii. Objawy mogą obejmować:
- Ospałość, brak zainteresowania zabawą, zwiększona ilość snu
- Depresja, otępienie umysłowe
- Nietolerancja wysiłku (łatwe męczenie się)
- Przyrost masy ciała (bez wyraźnego wzrostu apetytu) i otyłość
- Nietolerancja na zimno - poszukiwanie ciepłego miejsca do leżenia , obniżenie temperatury ciała
- Obniżona częstotliwość akcji serca (bradykardia)
- Bezpłodność
- Zaparcie
- Biegunka
- Przewlekłe choroby skóry, takie jak suchość skóry, wypadanie sierści, wyłysienie
- Możliwe inne zaburzenia hormonalne i inne objawy neurologiczne
Diagnoza
Niedoczynność tarczycy nie zawsze jest prostą, łatwą do zdiagnozowania chorobą. Dostępne są różne testy do diagnozowania choroby, a konieczna może być kombinacja testów. Właściwa diagnostyka obejmuje historię, dokumentację objawów klinicznych, dokładne badanie fizykalne oraz badania diagnostyczne do oceny funkcjonowania różnych narządów, w tym tarczycy. Badania diagnostyczne mogą być następujące:
- Morfologia krwi (CBC)
- Profil biochemiczny
- Badanie ogólne moczu
- Poziom tyroksyny (T4), poziom wolnej tyroksyny (T4)
- Test TSH dla psów
- W niektórych przypadkach rentgenowskie radiogramy klatki piersiowej i jamy brzusznej
Leczenie
Na szczęście, niedoczynność tarczycy jest łatwo wyleczyć, a leczenie opiera się na podawaniu dawek dobowych syntetycznej tyroksyny. Kiedy leczenie się już zacznie, musi zazwyczaj być kontynuowane do końca życia psa.
Opieka domowa
W domu należy podawać przepisane leki i dokładnie obserwować psa pod kątem nawrotu lub poprawy na podstawie objawów klinicznych. Przedawkowanie leków tarczycy powoduje objawy nadpobudliwości i utratę wagi. Lekarz weterynarii może zaplanować okresowe badanie krwi w celu pomiaru poziomu hormonu tarczycy, aby monitorować, czy podawana dawka jest odpowiednia.
Zapobieganie
Nie ma skutecznych sposobów zapobiegania niedoczynności tarczycy. Jednak gdy leczenie się rozpocznie, wiele objawów ustępuje w ciągu kilku tygodni.
Rozdział: Informacja pogłębiona
Hormon tarczycowy ma wpływ na wiele różnych komórek w organizmie i niedobór tego hormonu prowadzi do szerokiej gamy objawów. Ponieważ historia, objawy kliniczne i wygląd psów z niedoczynnością tarczycy są bardzo różnorodne, więc przy ustalaniu ostatecznej diagnozy często trzeba brać pod uwagę inne choroby. Należą do nich:
- Hiperadrenokortycyzm (zespół Cushinga), zaburzenie endokrynologiczne, które pojawia się, gdy organizm wytwarza zbyt dużo hormonu kortyzonu. Problemy dermatologiczne (skóry) i sierści dla tej choroby są częste i mogą wydawać się podobne do tych przy niedoczynności tarczycy.
- Niedobór hormonu wzrostu jest rzadkim zaburzeniem hormonalnym, które często jest związane z utratą włosów i występuje raczej u średnich i małych psów.
- Należy wziąć pod uwagę różne inne przyczyny zaburzeń rozrodu takie jak niepłodność, brak cyklu, przedłużone krwawienia, brak popędu płciowego (libido).
- Choroby nerwowo-mięśniowe (nerwów i mięśni), które wpływają na nerwy głowy, krtani i innych nerwów obwodowych w organizmie powinny zostać wykluczone.
- Należy wykluczyć inne przyczyny otyłości i letargu.
Opieka weterynaryjna
Opieka weterynaryjna obejmuje stosowanie testów diagnostycznych w celu potwierdzenia obecności niedoczynności tarczycy oraz wtórnych zmian w organizmie, a także wszczęcie odpowiednich procedur terapeutycznych i monitorujących.
Pogłębiona diagnoza
Aby postawić ostateczną diagnozę niedoczynności tarczycy i wykluczyć inne procesy chorobowe, mogące powodować podobne objawy, należy wykonać pewne badania diagnostyczne. Pełna historia i dokładne badanie fizykalne są niezbędne do uzyskania prawidłowej diagnozy. Zalecane są następujące testy diagnostyczne:
- Morfologia krwi (CBC) może wykazać przewlekłą anemię.
- Profil biochemiczny może wykazywać obecność wysokiego poziomu cholesterolu i innych tłuszczów we krwi. Czasami dokonywane są próby wątrobowe oraz kinazy kreatynowej (CK), enzymu mięśniowego.
- Wyniki analizy moczu są zwykle w granicach normy.
- Radiogramy rentgenowskie klatki piersiowej i jamy brzusznej mogą być normalne, z wyjątkiem dowodów otyłości, ale są one ważne, aby wykluczyć inne przyczyny podobnych objawów klinicznych.
- Badanie funkcjonowania tarczycy jest niezbędne do potwierdzenia występowania niedoczynności tarczycy. Są trzy testy stosowane do oceny funkcji tarczycy u psów. Należą do nich:
Wyjściowy poziom całkowitej tyroksyny (T4) mierzony jest powszechnie. Ogólnie rzecz biorąc, normalny poziom T4 wskazuje, że pies nie ma niedoczynności tarczycy. Jednakże niski poziom T4 nie zawsze potwierdza niedoczynność tarczycy, gdyż inne choroby i niektóre leki mogą mieć wpływ na tarczycę i obniżać poziom T4. Przy niskiej wartości T4 mogą być potrzebne dalsze badania.
Powszechnie wykonywany jest również test wolnej tyroksyny (fT4). W tym teście tyroksyna jest oddzielana od białka nośnikowego, co eliminuje wpływ innych chorób i większości leków na mierzony poziom T4. Niska wartość w tym badaniu bardziej wskazuje na niedoczynność tarczycy.
Może być wykonany pomiar psiego hormonu tyreotropowego (cTSH). Test ten jest zwykle przeprowadzany u psów z niedoczynnością tarczycy. Pojawiający się w teście wzrost wskazuje, że gruczoł przysadki wykrył niski poziom tyroksyny krążącej we krwi, zatem wydziela większą ilość TSH, który wędruje do tarczycy, aby stymulować ją do wytwarzania większej ilości tyroksyny.
Wielu lekarzy weterynarii stosuje równocześnie testy T4, fT4 i cTSH, a następnie ocenia wyniki przez porównanie. W większości przypadków niskie T4 lub fT4 w obecności podwyższonego TSH potwierdza diagnozę niedoczynności tarczycy.
- Pozytywna reakcja na leczenie L-tyroksyną sodu pomaga także potwierdzić diagnozę.
Lekarz weterynarii może zalecić dodatkowe badania, aby wykluczyć lub zdiagnozować inne stany chorobowe. Są one dobierane na podstawie indywidualnych przypadków:
- Zalecana może być biopsja gruczołu tarczycy, szczególnie w przypadkach, gdy jest prawdopodobny nowotwór.
- Może być zastosowane radioaktywne skanowanie nuklearne do oceny działania gruczołu tarczycy. Nadczynny gruczoł wykazuje większą radioaktywność, podczas gdy niedoczynny – niższą.
- Może być dokonany pomiar przeciwciał do T4 i tyreoglobuliny (białka wiążącego tyroksynę). Wzrost tych przeciwciał często wskazuje na zapalenie gruczołu tarczycowego wywołane przez układ immunologiczny.
- Inne badania, które mogą być uruchamiane, zależą od objawów klinicznych oraz innych chorób, które są brane pod uwagę jako potencjalne przyczyny tych objawów.
Leczenie szczegółowe
Leczenie niedoczynności tarczycy polega na uzupełnianiu hormonu tarczycy i powinno być stosowane przez całe życie osobnika. Lekiem stosowanym jest syntetyczna L-tyroksyna (T4). Dawka i częstotliwość podawania ustalane są przez lekarza weterynarii, a oparte są zazwyczaj na masie ciała psa. L-tyroksyna jest zwykle podawana psom dwa razy na dobę.
W handlu dostępne są zarówno markowe, jak i standardowe produkty L-tyroksyny. Zazwyczaj preferowane jest użycie produktu markowego, a nie standardowego. Psy różnie reagują na niektóre produkty standardowe, a niektóre psy ich nie tolerują. Gdy pies jest ustabilizowany na dany lek na tarczycę, lepiej jest jeśli dostaje ten produkt konsekwentnie, bez zmiany jednego produktu na inny.
Rozdział: Kontynuacja leczenia
Optymalna terapia wymaga połączenia opieki domowej i profesjonalnej weterynaryjnej. W domu ważne jest, aby podawać wszystkie leki dokładnie zgodnie z zaleceniami lekarza weterynarii.
Dzięki odpowiedniej terapii, większości zmian klinicznych związanych z pierwotną niedoczynnością tarczycy jest odwracalna. Ogólnie rzecz biorąc, poprawa postawy i aktywności psa jest widoczna po kilku tygodniach, a poprawa sierści i zmian skórnych po czterech do sześciu tygodniach od rozpoczęcia leczenia.
Większość psów toleruje suplementację tarczycy bardzo dobrze, jednak przedawkowanie powoduje objawy nadczynności tarczycy. Należy obserwować psa pod kątem oznak niepokoju, nadpobudliwości, nadmiernego picia i/lub oddawania moczu, utraty masy ciała i biegunki, a o tych oznakach niezwłocznie informować lekarza weterynarii.
Ważne jest regularne kontynuowanie zaplanowanych wizyt u lekarza weterynarii, tak aby mogły być monitorowane zarówno objawy kliniczne u psa, jak i stężenie tarczycy we krwi. Ogólnie rzecz biorąc, pierwsze badania kontrolne powinno się odbyć po czterech do ośmiu tygodni od rozpoczęcia leczenia. Stężenie T4 powinno być mierzone cztery do sześciu godzin po porannym podaniu tabletki lub tuż przed podaniem tabletki wieczorem. Korygowanie dawkowania leków i ustalenie następnej wizyty u lekarza następuje w oparciu o wyniki badań kontrolnych oraz zmiany w zakresie objawów klinicznych.
Przez całe życie psa konieczne jest powtarzanie okresowo pomiaru T4, aby upewnić się, że niedoczynność tarczycy jest dobrze kontrolowana. Dodatkowe badania zależą od przebiegu choroby.
Rokowanie dla zaniku i kontroli pierwotnej niedoczynności tarczycy jest bardzo dobre. Niedoczynność tarczycy związana z zaburzeniami podwzgórza i przysadki mózgowej, a także nowotworów tarczycy ma gorsze rokowanie.
ooooooooooooooooooooooooo
Opracowano na podstawie: David L. Panciera, Anthony P. Carr, Endokrynologia małych zwierząt
Problemy jakie mogą wystąpić przy niedoczynności tarczycy
Ogólne: otłuszczenie (50% psów), osłabienie (20% psów)
Dermatologiczne: wyłysienie, łojotok, rzadziej choroby skóry wywołane przez bakterie ropotwórcze (piodermia) i zapalenie ucha zewnętrznego
Neurologiczne: osłabienie odruchów, niezborność, porażenie nerwu twarzowego, rzadziej niedowłady, przechylanie głowy, oczopląs, zez, przełyk olbrzymi
Krążeniowe: obniżona funkcja serca mięśniowego choć kliniczne objawy takie jak niska częstotliwość akcji serca, przytłumienie tonów serca lub słabe tętno występują rzadko
Związane z rozrodem: występują rzadziej, szczególnie u suk obserwuje się zaburzenia reprodukcyjne, w tym niepłodność oraz mlekotok u suk niewysterylizowanych
Osłupienie (stupor) – zaburzenie poznawcze z obrzękiem śluzakowatym, powodującym zgrubienie tkanki podskórnej i skóry. Obniżenie temperatury ciała i pogłębiający się stan depresji może prowadzić do śpiączki. Śpiączka z obrzękiem śluzakowatym jest stanem zagrażającym życiu, ale bardzo rzadko występującym przy niedoczynności tarczycy.
Karłowatość nieproporcjonalna w przypadku wrodzonej niedoczynności tarczycy. Objawami tej wady mogą być: „ …duża, szeroka głowa, krótkie kończyny, przerost języka, opóźnione pojawienie się zębów, szorstka okrywa włosowa, powiększenie brzucha, zaparcie, senność, przymglenie i niezborność…… Mogą wystąpić trudności przy tresurze szczeniąt ze względu na zaburzony rozwój centralnego układu nerwowego.”
do spisu treści 
|
